Eenvoudige poëzietechnieken 9

Wit bot op het strand
ravenbeksleutel

Ik pak het op
voel het spannen
van vleugels


...
Eva Gerlach
uit de bundel 'Hier' (2022)

Schrijf een gedicht waarin je een waarneming beschrijft èn het gevoel dat die waarneming bij je oproept. Het bijzondere aan dit gedicht van Eva Gerlach is dat wat zij voelt, een gevoel van een ander wezen is. Zij lijkt zich het gevoel van het spannen van de vleugels via de waarneming toe te eigenen.

Tip: Gebruik je zintuigen. Een waarneming kan ook een geluid, een geur of iets anders zijn.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 8

Schrijf een ultrakort gedicht over iemand die (of iets dat) uit je leven is verdwenen. Laat je inspireren door Judith Herzberg en Johanna Pas.

Vraag

Hoe is dat zo gekomen
Van altijd blijven slapen
Tot nooit meer willen zien?


Judith Herzberg (1934)
Uit: 111 Hopla’s  (2014)

__________________________________________

--- 

hoe moet dat dan
hoe moet dat dan
ik kan je nooit meer 
niet meer kennen
ik kan je niet meer
doen verdwijnen
uit mijn boek


Johanna Pas (1969)
Uit: Soms gaan bomen staande dood (2010 en 2021)

Tip: In het eerste gedicht vraagt de dichter zich af hoe het is kunnen gebeuren (verleden), in het tweede vraagt de dichter zich af hoe het verder moet (toekomst). Je kunt ook over het heden schrijven. Hou het kort en gebruik de vraagvorm.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 7

Maak net zoals Ester Naomi Perquin een opsomming van wat je in de loop van de jaren geleerd hebt en eindig met een conclusie.

Alles geleerd in de loop van de jaren;
het verwijderen van bramenvlekken uit een tafelkleed,
het verschil tussen verwond en verwonderd, tussen
gewenste en misplaatste kussen, over werken waar
niemand je wil, over leren tot je valt, over fatsoenlijk
kunnen vallen, over liggen, over de aard van het liggen,
over stiltes, liegen, het lezen van kranten, over mannen,
rabarber, pianosonates, cirkelzagen, over het maken
van plannen, de kleefkracht van gedachten, over de handen
van een ander, over de mooiste, voortvluchtigste dagen

en nog bewaar ik je niet in wat ik nu weet,
maar in wat ik nog altijd wil vragen.

Ester Naomi Perquin (1980)
uit: Ongevraagd advies (2022)

Tip: Schrijf eerst zoveel mogelijk los, alles waar je zoal aan denkt, liefst een paar vellen vol. Maak pas daarna een selectie van de sterkste dingen en fantaseer er maar een paar bij.

Tip: Een gedicht rond hetzelfde thema: Tot dusver heb ik dit geleerd van Lilian Zielstra

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 5

Schrijf een gedicht over banale gebeurtenissen en verras de lezer in de laatste regels.

Voorbeeld:

Er is niets gebeurd

Er waren allerlei redenen om een kind te krijgen
dus kregen wij een kind. Het was een jongen,
groot voor zijn leeftijd, zwijgzaam.

We kochten een huis en kregen twee dochters
omdat één kind, zwijgzaam, zielig is.

Er waren kapers op de kust.
We namen een hond met scherpe tanden
omdat een huis moet worden bewaakt,
bij voorkeur dag en nacht.

We gingen op vakantie met drie kinderen,
de hond en de gedachte aan het huis,
dat in de tussentijd, weerloos,
achterbleef. We stuurden
het kaarten van zee.

Ester Naomi Perquin, uit de bundel Celinspecties (2012)

Tip: Denk aan iets bijzonders, iets eigenaardigs wat je deed of wat je overkwam. Houd dat voor het einde, beschrijf eerst de fase vooraf waarin alles nog heel gewoon was. 

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 4

Schrijf een kort gedicht waarin je een logisch begrip omkeert.

Voorbeelden:

Daar is de lente, daar is de zon
Bijna, maar ik denk dat ze weldra zal komen.
De fallus impudicus staat al in bloei
En de blaadjes krijgen bomen.


Jan De Wilde

Kan ik vandaag bij jou misschien
Omdat het gisteren niet kon
Want de deuren hadden geen huis

Kunnen deuren überhaupt 
op zich stand houden zonder
verval?

Zo zijn er overal oude poorten waaronder
	bedisseld 
	gedronken om een lach
	verraad gepleegd
geblowd
geneukt
geleefd wordt zonder thuis, een tandenborstel in
een aarden vuist naast het aanrecht van de nacht

Dus, als ik morgen bij jou misschien
draai dan alle deuren op slot.


Chris Horemans

Tip: Bedenk een aantal dingen die gebeuren op een bepaald moment van de dag, in een bepaalde tijd van het jaar, in gewone of ongewone omstandigheden, en keer het gebeuren om.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 2

Wat is voor jou ‘menselijk geluk’ in vier regels, rijmend?

Voorbeeld:

Het menselijk geluk

De huur betaald. De stoep geschuurd.
Een goeie visboer in de buurt.
En een meid die als ze naast je gaat,
loopt te zingen over straat.

Willem Wilmink (1936-2003)
uit: ’t kon minder (2022)

Tip: Denk eerst na over de inhoud: wat is voor jou menselijk geluk? Pas daarna de vorm aan.

Eenvoudige poëzietechnieken

De komende weken zal ik hier af en toe een poëzie-opdracht posten.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Hier komt de eerste:

Schrijf een kort gedicht over ‘vroeger’

Voorbeelden:

Vroeger

Als mijn vader het boodschappenlijstje
voor Simon de Wit invulde,
schreef hij achter elk artikel
(goed en goedkoop).
Hij is nu oud maar beschikt nog
altijd over een grenzeloze fantasie.

Willem Wilmink, uit Verzamelde liedjes en gedichten (1986)

…

Weet je nog
hoe we allemaal dansten en lachten
op dat grote feest in die tuin
die geurde naar pas gewassen gras
het was een heldere sterrennacht
simpel, zoals je het zegt
we waren jong als de muziek
even bestonden we voor eeuwig

Remco Campert, uit Nieuwe herinneringen (2007)

Tip: Kies een herinnering en kies dan het perspectief:  ik, jij, jij/zij, wij, jullie, zij (mv) enz.

Veel plezier ermee!

Groeien als schrijver

Onlangs publiceerde mijn zus Elisabeth een artikel op Medium over wat haar helpt om een betere schrijver te worden. Meteen ging ik daar ook over nadenken. En dit ging door me heen:

Er bestaat niet zoiets als een perfecte schrijver of een perfecte tekst. Geen enkel boek dat ooit gepubliceerd werd is perfect. Ik hoorde Marc Reynebeau ooit beweren dat er geen boeken zonder schrijffouten bestaan. Dat is dan nog maar één aspect van het schrijven want het gaat over veel meer dan spelling. Er is ook stijl, opbouw, geloofwaardigheid, enz. Als schrijver bereik je nooit de perfectie, nooit de eindstreep. En eigenlijk is dat heel geruststellend want dat betekent dat er geen aankomst is, alleen een lange, meestal kronkelige weg. En op die weg kun je stilstaan of vooruitgaan. 

Hoe kom je vooruit? Door veel te lezen en te schrijven, dat spreekt voor zichzelf. Hoe kom je in een versnelling? Door je bij te scholen. 

De afgelopen jaren ben ik op zoek gegaan naar schrijfopleidingen en dankzij de ‘bijzondere omstandigheden’ in het afgelopen jaar zijn er nu veel meer onlinecursussen te vinden. En omdat het aanbod groter wordt, lijken de prijzen redelijk te blijven. 

Omdat ik online geen algemene schrijfopleiding vond, ben ik specifieker gaan zoeken. Ik richtte me op poëzie omdat ik dacht dat als ik leerde om betere gedichten te schrijven, ik ook beter proza zou schrijven. Het is te vroeg om dat gewenste effect na te gaan, maar de poëzie heeft me te pakken en ik voel hoe ik stilaan groei in een veld waarvan ik dacht dat ik er nooit zou bloeien. 

Ik ben een laatbloeiende schrijver en nu ook een leerlingdichter. Ik ben een student in een poëzieklas èn ik ben zelf ook workshopbegeleider. De workshops die ik zelf, soms alleen, soms samen met Johanna Pas, organiseer zijn ontstaan uit een eerdere frustratie toen ik nog geen goede cursus had gevonden. Ze zijn laagdrempelig en gestoeld op het samen leren en ontdekken. 

Op die twee plekken, de cursus die ik volg en de workshops die ik geef, voel ik mij groeien. En daar word ik gelukkig van. 

PS Het poëzieworkshopseizoen van dit najaar loopt binnenkort af. Wie nog wil meedoen aan de laatste sessie op 25 juni 20 u, kan nog instappen. Het thema is ‘Poëzie over poëzie’. In het najaar plan ik drie sessies, o.a. over dichtvormen, vorm en interpunctie en onvermoede inspiratiebronnen. Geef een seintje als je interesse hebt. 

Lief selectief geheugen

Nog niet zo lang geleden, en dat is rijkelijk laat in een mensenleven, heb ik vrede gesloten met mijn geheugen. Niet dat we ruzie hadden, dat niet, maar er was onvrede. Vooral van mijn kant. Het -verdorie!- niet op een naam van een auteur of een titel van een boek of een film kunnen komen. De angst daarbij, voor de toekomst, dat het erger zou worden, dat mijn geheugen mij helemaal in de steek zou laten, dat ik dement zou worden!

Ik deed mijn beklag bij anderen en ik gebruikte daarbij de geijkte uitdrukkingen: Ik heb een slecht geheugen, mijn geheugen is een zeef, het laat me in de steek, het is niets waard en meer van dat lelijks. 

Achteraf had ik soms spijt van mijn klagen en werd ik bang dat mijn geheugen wraak zou nemen, dat het meer en grotere gaten zou maken en uiteindelijk helemaal in staking zou gaan.  

Daarom ben ik met mijn geheugen gaan praten. En wel volgens de regels van de geweldloze communicatie (**). Ik heb gezegd dat ik merkte dat ik een paar keer per dag heel hard op zoek moest gaan naar namen, titels, gebeurtenissen die ik mij probeerde te herinneren. Dat ik daar ongerust en zelfs angstig van werd. En dat ik graag zou willen dat ik weer sneller toegang had tot die informatie. 

Mijn geheugen heeft me toen uitgelegd dat het juist goed voor me zorgt, door selectief te werk te gaan en door alles efficiënt op te slaan. Het beschermt me tegen een overvloed aan data. En wat het binnenlaat wordt geordend volgens belangrijkheid en frequentie. Herinneringen, feiten, namen en data die minder van belang zijn en die ik niet zo vaak nodig heb, liggen helemaal achteraan in de gangen van mijn geheugenbibliotheek. Daarom moet ik soms een tijdje dwalen eer ik iets terugvind. En als ik het niet vind en het opgeef, gaat mijn geheugen zelf op zoek en komt het een paar uur later of soms midden in de nacht op de proppen met wat ik me zo hard probeerde te herinneren. 

En het is helemaal niet belust op wraak, verzekerde mijn geheugen me nog. Integendeel, het helpt me. Niet alleen door ordelijk en selectief te zijn, ook door ruimte te scheppen. Want waar het geheugen ruimte laat, gaat mijn verbeelding aan de slag. En is dat niet precies wat een schrijver nodig heeft?, vroeg het fijntjes. Ik stond versteld. 

Sindsdien heb ik vrede met mijn geheugen. Meer nog, ik ben het dankbaar voor het selecteren en ordenen, en zelfs voor het ruimte laten. Ik doe mijn best om geduld te hebben als het ophalen van informatie wat tijd vraagt, ik schakel mijn verbeelding in als het nodig is, en we werken als vanouds weer heel goed samen. 

* * Geweldloze communicatie: regels

1. Beschrijf wat je waarneemt.
2. Vertel wat je daarbij voelt.
3. Vertel wat je nodig hebt. 
4. Formuleer dit in een verzoek. 

Zwijg en schrijf!

In september van dit rare jaar kreeg ik een uitnodiging voor een Shut-up-and-write-sessie in Antwerpen. Toevallig was ik toen in Antwerpen, maar dat maakte niets uit want het was een online samenkomst. Ik was nog niet helemaal vertrouwd met Zoom, het was een gelegenheid om ermee te experimenteren. Vanaf de eerste sessie was ik verkocht, om de eenvoudige reden dat ik tijdens dat uurtje schrijven veel meer gedaan had gekregen dan ik doorgaans in een uur tijd doe. Ik deed een paar keer mee aan avondsessies, maar omdat ik een ochtendmens ben startte ik zelf een groep op woensdagochtend. Na een tijdje kwam er een maandagochtendsessie bij en tegenwoordig begeleid ik drie à vier sessies per week. 

Zowat op de hele planeet worden shut-up-and-writesessies georganiseerd, in verschillende tijdzones, en op verschillende momenten. Je kunt dus om het even waar aansluiten naargelang je bio-ritme, en ze werken ongeveer allemaal op dezelfde manier. Het is gratis, maar je moet je wel op voorhand aanmelden via https://shutupwrite.com. Eens je lid bent van een groep, krijg je uitnodigingen voor de geplande sessies. Je kunt ook lid worden van verschillende groepen.

Zo werkt het: In de aankondiging van een online sessie zit een zoomlink. Je meldt je aan en je wordt verwelkomd door de gastvrouw of -heer. Je wordt uitgenodigd om jezelf voor te stellen en te vertellen waaraan je werkt, en wat je plan is voor die bepaalde sessie. Die voorstellingsronde duurt een kwartier. Daarna gaat iedereen in stilte aan het werk. Het geluid wordt uitgezet, het beeld blijft aan. Zo zitten we samen in een soort kamer te werken. Na een uur neem de gastvrouw of-heer opnieuw het woord en krijgt iedereen een paar minuten om te vertellen hoe het ging. 

Het is de bedoeling om te schrijven en er wordt van alles geschreven. Sommigen werken aan een roman of aan korte verhalen, maar de sessies worden ook gebruikt om blogberichten of e-mails te schrijven, of om hangende administratieve taken af te werken. Het maakt eigenlijk niet uit wat je schrijft, of wat je doet, je kunt het ook zien als een vorm van co-working. 

Waarom werkt het zo goed? Waarom hebben we blijkbaar gezelschap en zelfs een beetje sociale controle nodig om productief te zijn? Het is heel eenvoudig: omdat we bij het begin van elke sessie een doel formuleren. En vooral een haalbaar doel, iets dat je kunt afgewerkt krijgen binnen een tijdspanne van een uur. Zodat je na dat uurtje kunt zeggen: ik heb dit doel helemaal of gedeeltelijk gehaald. Het gebeurt wel eens dat iemand van het geformuleerde plan afwijkt of zelfs de sessie onverwachts moet verlaten, maar dat wordt niemand aangewreven. Iedereen zit er vrijwillig, doet wat hij of zij wil en het is juist die vrijheid die het engagement verhoogt. Je doet het helemaal voor jezelf, maar je bent niet alleen. 

En dat is de tweede factor die deze formule tot een succes maakt: we werken samen. We hebben gelijkaardige dromen, we versterken elkaars motivatie. De afgelopen maanden heb ik een aantal fijne mensen leren kennen, die met interessante projecten bezig zijn en die belangstelling hebben voor elkaars werk. Er worden e-mailadressen, schrijftips, titels van boeken en namen van auteurs uitgewisseld. 

Een shut-up-and-write-sessie geeft bovendien structuur aan mijn dag. Tegen de middag is het schrijfdoel gehaald en kan ik het even uit mijn hoofd zetten en andere dingen gaan doen. 

Het jaar 2020 heeft ons heel wat zorgen en hoofdbrekens gebracht, maar ook goede dingen en dit is er één van. Een blogbericht in een uurtje geschreven, nagelezen en gepost, het kan.