Eenvoudige poëzietechnieken 9

Wit bot op het strand
ravenbeksleutel

Ik pak het op
voel het spannen
van vleugels


...
Eva Gerlach
uit de bundel 'Hier' (2022)

Schrijf een gedicht waarin je een waarneming beschrijft èn het gevoel dat die waarneming bij je oproept. Het bijzondere aan dit gedicht van Eva Gerlach is dat wat zij voelt, een gevoel van een ander wezen is. Zij lijkt zich het gevoel van het spannen van de vleugels via de waarneming toe te eigenen.

Tip: Gebruik je zintuigen. Een waarneming kan ook een geluid, een geur of iets anders zijn.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 8

Schrijf een ultrakort gedicht over iemand die (of iets dat) uit je leven is verdwenen. Laat je inspireren door Judith Herzberg en Johanna Pas.

Vraag

Hoe is dat zo gekomen
Van altijd blijven slapen
Tot nooit meer willen zien?


Judith Herzberg (1934)
Uit: 111 Hopla’s  (2014)

__________________________________________

--- 

hoe moet dat dan
hoe moet dat dan
ik kan je nooit meer 
niet meer kennen
ik kan je niet meer
doen verdwijnen
uit mijn boek


Johanna Pas (1969)
Uit: Soms gaan bomen staande dood (2010 en 2021)

Tip: In het eerste gedicht vraagt de dichter zich af hoe het is kunnen gebeuren (verleden), in het tweede vraagt de dichter zich af hoe het verder moet (toekomst). Je kunt ook over het heden schrijven. Hou het kort en gebruik de vraagvorm.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 7

Maak net zoals Ester Naomi Perquin een opsomming van wat je in de loop van de jaren geleerd hebt en eindig met een conclusie.

Alles geleerd in de loop van de jaren;
het verwijderen van bramenvlekken uit een tafelkleed,
het verschil tussen verwond en verwonderd, tussen
gewenste en misplaatste kussen, over werken waar
niemand je wil, over leren tot je valt, over fatsoenlijk
kunnen vallen, over liggen, over de aard van het liggen,
over stiltes, liegen, het lezen van kranten, over mannen,
rabarber, pianosonates, cirkelzagen, over het maken
van plannen, de kleefkracht van gedachten, over de handen
van een ander, over de mooiste, voortvluchtigste dagen

en nog bewaar ik je niet in wat ik nu weet,
maar in wat ik nog altijd wil vragen.

Ester Naomi Perquin (1980)
uit: Ongevraagd advies (2022)

Tip: Schrijf eerst zoveel mogelijk los, alles waar je zoal aan denkt, liefst een paar vellen vol. Maak pas daarna een selectie van de sterkste dingen en fantaseer er maar een paar bij.

Tip: Een gedicht rond hetzelfde thema: Tot dusver heb ik dit geleerd van Lilian Zielstra

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 6

Ventileer een frustrerende situatie door te overdrijven.

Voorbeeld:

Wat ik vandaag deed

Vandaag heb ik het Northern General opnieuw opgeblazen;
de helse wachtkamer platgewalst
waar ik de hele ochtend in een dwaze japon had gezeten;
Ik heb de arrogante huisarts gewurgd die zo weinig wist
maar deed alsof hij alles wist;
mijn jeukende handen wurgden de oncologen:
de onverschillige die op vakantie wegvloog,
vergat me door te verwijzen voor een Hickman katheter
onder narcose in een fatsoenlijk ziekenhuis,
en degene die mijn toestemmingsformulier verloor en me
een nachtmerrie in duwde van eindeloos geschreeuw;
Ik vocht tegen de stomme slager die gaten in mij boorde;
en tot slot heb ik elke moorddadige
side-kick vermomd als een barmhartige engel uitgeroeid....

Al deze dingen en meer heb ik vandaag gedaan.
In gewelddadige dagen en eeuwige nachten,
ben ik de tel kwijt geraakt van de keren dat ik deze dingen heb gedaan...

Debjani Chatterjee , vertaald door Wouter van Heiningen

Tip: Zoek het niet te ver. Denk aan een recente, banale tegenvaller en laat je eens goed gaan.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 5

Schrijf een gedicht over banale gebeurtenissen en verras de lezer in de laatste regels.

Voorbeeld:

Er is niets gebeurd

Er waren allerlei redenen om een kind te krijgen
dus kregen wij een kind. Het was een jongen,
groot voor zijn leeftijd, zwijgzaam.

We kochten een huis en kregen twee dochters
omdat één kind, zwijgzaam, zielig is.

Er waren kapers op de kust.
We namen een hond met scherpe tanden
omdat een huis moet worden bewaakt,
bij voorkeur dag en nacht.

We gingen op vakantie met drie kinderen,
de hond en de gedachte aan het huis,
dat in de tussentijd, weerloos,
achterbleef. We stuurden
het kaarten van zee.

Ester Naomi Perquin, uit de bundel Celinspecties (2012)

Tip: Denk aan iets bijzonders, iets eigenaardigs wat je deed of wat je overkwam. Houd dat voor het einde, beschrijf eerst de fase vooraf waarin alles nog heel gewoon was. 

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 4

Schrijf een kort gedicht waarin je een logisch begrip omkeert.

Voorbeelden:

Daar is de lente, daar is de zon
Bijna, maar ik denk dat ze weldra zal komen.
De fallus impudicus staat al in bloei
En de blaadjes krijgen bomen.


Jan De Wilde

Kan ik vandaag bij jou misschien
Omdat het gisteren niet kon
Want de deuren hadden geen huis

Kunnen deuren überhaupt 
op zich stand houden zonder
verval?

Zo zijn er overal oude poorten waaronder
	bedisseld 
	gedronken om een lach
	verraad gepleegd
geblowd
geneukt
geleefd wordt zonder thuis, een tandenborstel in
een aarden vuist naast het aanrecht van de nacht

Dus, als ik morgen bij jou misschien
draai dan alle deuren op slot.


Chris Horemans

Tip: Bedenk een aantal dingen die gebeuren op een bepaald moment van de dag, in een bepaalde tijd van het jaar, in gewone of ongewone omstandigheden, en keer het gebeuren om.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 3

Stel je in de plaats van een dier. Dat kan een huisdier zijn, of een dier dat onuitgenodigd in je omgeving woont. Bekijk de omgeving en eventueel de mens door de ogen van de kat, de hond, een muis, een spin of een mier… Laat het dier vertellen wat het ziet, hoort, voelt, ruikt, in een zestal regels.

Voorbeelden:

Red mij

Van vliegen is geen sprake.
Veel te krap, die kooi.
Ik hip wat heen en weer,
mijn vleugels in de plooi
en roep wanhopig: 'Red mij!
Bevrijd mij uit dit ding!'
Maar niemand komt in actie.
Ze denken dat ik zing. 

Cees Rutgers
Uit De lucht is van de vogels - Dichter nr. 23

Goudhaantje

Ik klein?
Hoe kom je daar nu bij? 
Ik ben precies groot genoeg.
Van top tot teen
vul ik mijn vacht van veren.
Jij bent toch ook niet 
groter dan je vel? 

Bette Westera
Uit De lucht is van de vogels - Dichter nr. 23

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Eenvoudige poëzietechnieken 2

Wat is voor jou ‘menselijk geluk’ in vier regels, rijmend?

Voorbeeld:

Het menselijk geluk

De huur betaald. De stoep geschuurd.
Een goeie visboer in de buurt.
En een meid die als ze naast je gaat,
loopt te zingen over straat.

Willem Wilmink (1936-2003)
uit: ’t kon minder (2022)

Tip: Denk eerst na over de inhoud: wat is voor jou menselijk geluk? Pas daarna de vorm aan.

Eenvoudige poëzietechnieken

De komende weken zal ik hier af en toe een poëzie-opdracht posten.

Heb je zin om de opdracht uit te voeren en wil je graag (mijn bescheiden) feed-back op het resultaat? Post je gedicht hieronder of mail het naar christinevandenhoveapestaartgmailpuntcom.

Hier komt de eerste:

Schrijf een kort gedicht over ‘vroeger’

Voorbeelden:

Vroeger

Als mijn vader het boodschappenlijstje
voor Simon de Wit invulde,
schreef hij achter elk artikel
(goed en goedkoop).
Hij is nu oud maar beschikt nog
altijd over een grenzeloze fantasie.

Willem Wilmink, uit Verzamelde liedjes en gedichten (1986)

Weet je nog
hoe we allemaal dansten en lachten
op dat grote feest in die tuin
die geurde naar pas gewassen gras
het was een heldere sterrennacht
simpel, zoals je het zegt
we waren jong als de muziek
even bestonden we voor eeuwig

Remco Campert, uit Nieuwe herinneringen (2007)

Tip: Kies een herinnering en kies dan het perspectief:  ik, jij, jij/zij, wij, jullie, zij (mv) enz.

Veel plezier ermee!

De dunne lijn tussen proza en poëzie

Toen ik -lang geleden, in de vorige eeuw- mijn eerste kortverhalen schreef en ze al eens durfde insturen naar wedstrijden, en af en toe een tweede of een derde prijs wegkaapte, had ik nog een paar hardnekkige overtuigingen: Ik dacht dat ik niet in staat was om een roman volledig uit te schrijven en ik dacht ik geen gedichten kon schrijven.

Het gevolg was dat ik het niet eens probeerde: ik begon niet aan een roman, en ik deed geen moeite om gedichten te schrijven, het leek me allebei veel te moeilijk. Lees: ik dacht dat ik er geen talent voor had. Intussen ben ik erachter gekomen dat talent een overschat gegeven is, dat je met hard werken een heel eind verder komt.

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Mijn schrijversbloed kroop naar een langer verhaal, dat uiteindelijk mijn eerste roman werd. En mijn verlangen om beter te worden in het schrijven van proza, bracht me naar de poëzie.

Ik heb er lang over gedaan, maar die hardnekkige overtuigingen heb ik gelukkig achter mij gelaten. Binnenkort verschijnt mijn tweede roman, het derde boek is ‘under construction’, en het vierde verhaal zit in mijn hoofd te popelen om geschreven te worden, maar moet wachten.

De verwachting dat ik beter proza zou gaan schrijven als ik me ook op poëzie zou toeleggen, lost zich in. Volgens een van mijn leraren poëzie, Ingmar Heytze, heeft het iets met breinverbindingen te maken en zo voelt het ook. Sinds ik gedichten schrijf, kom ik tijdens het schrijven van proza sneller op mooie beelden of constructies.

Maar er gebeurde ook iets in de andere richting. Ik ontdekte dat poëzie schrijven net zo goed een manier kan zijn om een verhaal te vertellen. Een gedicht kan een begin en een einde hebben en daartussen een verloop.

En nog meer: een verhaal kan een gedicht worden en een gedicht een verhaal. Dat laatste deed ik met Als meisjes lachen. Eerst was het een gedicht, dan herschikte ik de tekst tot een zeer kort verhaal. Het gedicht leest nog steeds als een verhaal en omgekeerd. En de prozaversie werd tot mijn verrassing getipt op Azertyfactor.be .

Dat inzicht maakt de weg vrij voor nieuwe mogelijkheden. Een verhaal dat ik niet goed uitgeschreven krijg, leent zich misschien tot een gedicht? Een gedicht waar ik niet tevreden over ben, wil misschien liever een kortverhaal worden? Johanna Pas gaf me ooit de raad om af en toe ouder werk met nieuwe ogen te bekijken en ‘omzetten’ is misschien wel een manier om dit te doen.

Over poëzie gesproken: Op woensdag 9 en 23 februari, telkens om 19.30 plan ik een online poëzie-atelier. Via associatie-oefeningen komen we samen tot een aanzet van een gedicht en werken we het verder af in een tweede sessie. Samen schrijven werkt. Wil je hier meer over weten? Stuur me een bericht. Hieronder of via mijn website.