Terugkoppelen

Ik loop al een tijdje te procrastineren (*) over een tekst over feedback. De reden waarom ik er maar niet aan begin, is dat er erg veel over te zeggen valt. Er zijn namelijk verschillende posities in het uitwisselen van feedback:
Het vragen
Het geven
Het ontvangen
Het verwerken.

Om het wat duidelijk te krijgen, en om over de drempel te geraken, deel ik het onderwerp op in die vier posities, te beginnen met het ‘vragen’.

Hoe kom je aan feedback?

Er zijn organisaties en individuen die manuscripten, kortverhalen en gedichten beoordelen tegen betaling. Die laat ik even buiten beschouwing. Ik heb er geen ervaring mee en ook geen budget voor.

De meest eenvoudige manier om zonder kosten aan feedback te geraken is het vragen aan mensen die je kent. (‘Spreek en uw mond gaat open,’ zei mijn grootmoeder.) Maar, je wilt het natuurlijk vragen aan iemand die kennis van zaken heeft. En wie kennis van schrijven heeft, proza of poëzie, is meestal ook druk bezig met het eigen werk. Ik voel dan ook altijd erg veel schroom om een gedicht of een kortverhaal naar een bevriende schrijver of dichter te sturen en naar commentaar te vragen. Toch heb ik die feedback nodig. Als ik lang aan een tekst of een gedicht heb gewerkt, voel ik dikwijls een soort onvrede waar ik moeilijk de vinger op kan leggen. Door iemand anders ernaar te laten kijken, komen meestal de zwakke punten van de tekst aan het licht.
Om het de lezer gemakkelijk te maken, geef ik zelf een paar vragen mee en zeg ik ook wat ik niet verwacht. Bijvoorbeeld:
Is mijn verhaal duidelijk?
Is mijn verhaal geloofwaardig?
Mis je ergens informatie?
Je hoeft nog geen taalredactie te doen, dat komt later.
Enz.

Vroeger had ik de neiging om meteen na het typen van de laatste zin van de eerste versie, mijn verhaal naar mijn zus of naar een vriendin te sturen. Nu probeer ik iets langer te wachten en zelf na te denken over de vragen die ik meegeef.

Teksten op een blog plaatsen is een andere manier om te peilen naar reacties. De vraag naar feedback wordt niet rechtstreeks gesteld, het werk wordt eenvoudig getoond. Maar als er al reacties zijn, zijn ze meestal erg kort, en meestal ook positief. De meeste lezers reageren niet. Ik probeer maar niet te denken dat ze niet reageren omdat ze het gewoon niet goed vinden, hoewel die kans bestaat. Mogelijk hebben mensen, geen tijd, geen zin of geen inspiratie om te reageren.

Je kunt ook teksten op een platform plaatsen. Op Azertyfactor.com kunnen lezers sterren toekennen aan een tekst, maar geen commentaar geven. Het puntensysteem lijkt op een of andere manier niet goed te werken, er worden weinig sterren uitgedeeld. Maar een keer per week wordt een tekst getipt en besproken door iemand uit het vak, en dan krijg je meestal (niet altijd) een degelijke bespreking.
Andere platforms zijn gedichten.nl en literairwerk.nl, waar de lezers wel commentaar kunnen geven, maar ik weet niet of ik daar nu zo naar verlang…

Het belangrijkste is natuurlijk dat je zelf tevreden bent over een gedicht of een verhaal. Maar juist als die tevredenheid er niet helemaal is, is het fijn om de visie van een schrijfmaatje te krijgen.

Hoe die dat doen en hoe ik het zelf probeer te leren, vertel ik in het vervolg op dit bericht.

(* Met dank aan Kathleen voor de geruststellende blogpost over procrastinatie.)